Nuôi con khoẻ, dạy con ngoan

Tuy chưa đúc kết và biểu đạt những quan điểm giáo dục gia đình thành hệ thống cơ sở lý luận, thế nhưng những baì học dạy con của người Á Đông đều đã từng được ông cha ta thể hiện thành những câu chuyện truyền tụng trong sử sách, trong những áng văn học dân gian truyền khẩu khá nổi tiếng.

 

 Dân gian đã có câu:

"Có con chẳng dạy chẳng răn

 Thà rằng nuôi lợn mà ăn lấy lòng"

Một tiêu chuẩn của mỗi gia đình trogn xã hội là phải có những tri thức, những thói quen để nuôi con khoẻ, dạy con ngoan, làm sao cho thế hệ sau ngày càng khoẻ mạnh hơn, thông minh hơn, đẹp hơn thế hệ trước. Vấn đề này nghe ra thì đơn giản, nhưng thực tế cũng phức tạp và khó khăn một khi cha mẹ không có những tri thức khoa học, y học, giáo dục học, tâm lý học, đạo đức học, thẩm mỹ học, … để ứng dụng vào việc tổ chức cuộc sống gia đình sao cho đúng, tốt và đẹp. Thực tiễn đã chứng minh, những kiến thức về văn hoá gia đình đã giúp nhiều đôi vợ chồng trẻ yêu nhau nồng nàn hơn, hoặc tránh được những đổ vỡ không đáng xảy ra. Có những lúc trong sinh hoạt  đời sống thầm kín vợ chồng, nếu không có những  tri thức khoa học, những kiến thức văn hoá tối thiểu thì gia đình gây ra những trục trặc, ảnh hưởng không nhỏ đến hạnh phúc gia đình.

Điều quan trọng đặt ra hiện nay là sự xuất hiện mâu thuẫn giữa những giá trị văn hoá tốt đẹp , đặc biệt về tinh thần, đaọ lý, phép ứng xử trong truyền thống gia đình lâu đời của gia đình Việt Nam với những biểu hiện của lối sống thực dụng, ích kỷ và xa lạ đang nảy mầm ngay trong làng quê, chứ không riêng gì đô thị trong nền tảng kinh tế thị trường.

Sự  “mở cửa” , sự “bung ra” của cơ chế mới làm cho nhiều loại dịch vụ sản xuất, dịch vụ sinh hoạt đời sống văn hoá tinh thần có điều kiện cho một số gia đình làm giàu, nhưng trong số đó, không ít những gia đình lại thiếu về năng lực văn hoá. Cũng chính vì thế trong văn hoá truyền thống đang xuất hiện hai xu hướng trái ngược nhau: Xu hướng thứ nhất: khôi phục các yếu tố cũ kỹ của một xu hướng truyền thống do chế đoọ phong kiến để lại, ví như các hủ tục ma chay, cưới hỏi, các lễ hội  mang màu sắc tôn giáo, mê tín dị đoan… được khôi phục và có khuynh hướng phát triển tràn lan. Những yếu tố văn hoá gia đình truyền thống mang đậm quan hệ huyết thống ngày càng được củng cố, quan hệ dòng tộc được phục hồi, các ngôi mộ tổ, nhà thờ họ được xây dựng to hơn, đẹp hơn. Việc tìm lại gia phả họ hàng để khôi phục lại hệ thống tôn ty trật tự…cũng là một điểm khở đầu tốt đẹp.

Xu hướng thứ hai, hoàn toàn ngược lại, đó là sự thờ ơ, thiếu đồng cảm, không quan tâm đến một số loại hình văn hoá truỳên thống gia đình, xa lạ với những chuẩn giá trị văn hoá quá khứ của gia đình, đặc biệt trong các quan hệ gia đình- vợ chồng, cha mẹ, con cái nhiều khi bị yếu tố kinh tế chi phối, lối sống hiện tại tác động làm mất tính nhân văn của con người. Nhiều gia đình chú trọng về đồng tiền mà quên mất tình cảm với mọi người, lo làm ăn kinh tế mà bỏ rơi  sinh hoạt văn hoá gia đình, cộng đồng xã hội.

Sự xuất hiện hai xu hướng đó đòi hỏi phải có cách nhìn nhận biện chứng, chưa thể đánh giá, kết luận ngay là đúng hay sai, là tích cực  hay tiêu cực, là cần phê phán hay bảo vệ. Đó là cơ sở lý luận thực tiễn để chúng ta tìm ra giải pháp phải làm gì để phát huy vai trò, sức mạnh của văn hoá truyền thống gia đình trước những thách thức của thời kỳ phát triển xã hội mới.

Bông Bông