Chùa Am: Chùa cổ ở làng Bát Tràng – Hà Nội

Trước kia gần chùa Am còn có chùa Kim Trúc và chùa Âm Hồn nhưng nay ở đây chỉ có chùa Am, di tích cách trung tâm Hà Nội khoảng 15 km về phía Đông Nam. Bây giờ lối vào chợ gốm Bát Tràng thuận tiện nên nhiều người biết đến ngôi chùa này hơn vì có một lối vào chợ đi qua ngôi chùa.

Chùa Am trước kia qui mô nhỏ. Từ năm 1958, khi chùa Kim Trúc được dời tới Bát Tràng hợp với chùa Am để lấy chỗ xây dựng công trình thuỷ nông Bắc Hưng Hải (Hưng Yên, Hải Dương) thì chùa Am mới được mở rộng, qui mô lớn hơn trước nhiều. Những năm 1992- 1993, thượng điện và nhà Mẫu được trùng tu. Hiện nay chùa Am là một quần thể kiến trúc gồm có tam quan, tiền đường mới, nhà cầu, tiền đường cũ và thượng điện.

 Tam quan có hai tầng, bốn mái mặt bằng gần như hình vuông. Qua tam quan tới sân chùa chính. Chùa chính năm gian được xây dựng vào năm 1958 nhân việc dời chùa Kim Trúc tới địa điểm chùa Am, có hàng hiên rộng với những cột bằng đá. Nhà Cầu là một nếp nhà hai gian nối Tiền đường với chùa Am cũ. Chùa Am cũ có hai phần, phần ngoài là tiền đường ba gian nằm ngang, treo hai quả chuông. Quả to được đúc năm Cảnh Thịnh thứ ba (1795) và được chuyển từ chùa Âm Hồn tới. Sát tường hậu Tiền đường có xây bệ thờ Đức Ông và Đức Thánh Tăng.

Toà thượng điện hai gian dọc thông với Tiền đường và được xây các bệ cao dần làm nơi toạ lạc của các Đức Phật. Trên bệ cao nhất đặt bộ tượng Tam thế, tại bệ thứ hai là các tượng A Di Đà, Quan Thế Âm và Đại Thế Chí, tiếp dưới có Quan Âm 12 cánh tay cùng Kim Đồng và Ngọc Nữ ở hai bên , rồi Quan Âm Chuẩn đề, tuợng Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu. Sát Tiền đường là tượng Thích Ca sơ sinh đứng trong vòng Cửu Long.

Về phía phải thượng điện có tượng Quan Âm toạ sơn và phía trái có tượng Quan Âm tống tử. Hai bên tường hồi thượng điện là hai dãy tượng Thập Diện Diêm Vương và tượng Thổ Thần.

Nhà thờ Mẫu nằm bên phải chùa chính làm theo hình chữ Đinh. Trên nóc tiền tế trang trí lưỡng long chầu nhật. Gian giữa nhà tiền tế đặt bàn thờ Ngọc Hoàng. Tại hậu cung có bệ gạch đặt tượng Tam Toà Thánh Mẫu, ngoài ra trong hậu cung còn có tượng bà chúa Liễu Hạnh ngồi trong khám lớn sơn son thếp vàng,

 Nhà thờ Tổ năm gian, nằm bên phải nhà Mẫu, thờ các vị sư Tổ đã viên tịch của chùa.

Chùa Am là chùa duy nhất còn lại trong ba ngôi chùa của Bát Tràng và được bảo tồn tương đối tốt. Những năm gần đây, do làm ăn phát đạt, dân làng Bát Tràng và khách thập phương đã góp công của xây dựng và trùng tu lại những hạng mục bị hư hại tại chùa Am, đặc biệt là xây lại tam quan chùa  với như những hàng gạch đỏ màu son rất ấn tượng.  Như vậy đã tạo thêm một điểm tham quan du lịch có giá trị bên cạnh chợ gốm Bát Tràng và những lò gốm cũ  mới trong ngôi làng cổ Bát Tràng bên bờ sông Hồng.

PV