Những món ngon từ cây Thốt Nốt

(TN&MT) - Vào đến xứ Hà Tiên, miền đất cực tây nam của đất nước, ai đó không thể không tìm cách thưởng thức đôi ba món ăn từ cây Thốt Nốt, một loài cây đặc sản của vùng đất biên giới này.

 

 

 

Cây Thốt Nốt thường được trồng rải rác trên những cánh đồng lúa hoặc ven những ngôi làng của đồng bào người dân tộc Khơ Me. Tương truyền, cây Thốt Nốt có nguồn gốc từ đất bạn Campuchia truyền sang.

Cây Thốt Nốt có dáng cao gần như cây cau nhưng không cao bằng, có tán lá xoè  như lá cọ nhưng tán lá không lớn bằng, có thân rỗng chia khúc như thân cây kè nhưng thân mập mạp hơn, có trái quả lúc lỉu như trái dừa nhưng không to bằng

Đồng bào dân tộc Khơ Me có tập quán khai thác cây Thốt Nốt để làm đường thay cho đường làm từ mía. Người ta cắt đọt cây hứng nước cho vào những thùng lớn đem về nhà rồi đổ vào chảo gang lớn đun lên, cô đặc. Cứ khoảng 3 cây Thốt Nốt, thì mỗi đợt khai thác có thể cho 1 yến đường. Đường Thốt Nốt được đóng bánh trong khuôn tròn, nom hệt như một chiếc bánh giầy Quán Gánh nhưng cao thành sắc cạnh. Sắc viên đường không trắng tinh mà trắng ngà. Cát đường mịn, vị đường không ngọt đậm như đường mía nhưng có mùi thơm đặc trưng của trái quả thốt nốt tươi. Cứ 8 viên đường thốt nốt thì được vừa đúng 1 cân đường. Người Khơ Me dùng những chiếc lá Thốt nốt non màu mỡ gà xếp thành khuôn rồi bọc mỗi khuôn 4 viên đường, lấy lạt buộc lại, trông rất xinh.

Đường Thốt nốt được người Hà Tiên dùng để nấu chè, kho cá, kho thịt. Đặc biệt người Hà Tiên rất thích uống trà có bỏ đường Thốt nốt, bởi như vậy, vị của chén trà rất thơm ngon.

Thực ra, tôi cũng đã thử nhấm nháp một miếng đường thốt nốt nhưng cảm thấy có mọt mùi hơi ngai ngái, song có lẽ là chưa quen với hương vị của đường Thốt Nốt như người dân Hà Tiên chăng?

ở chợ Chùa Hang ven hòn Phụ Tử, tôi bỗng nghe tiếng rao ời ợi  của một cô gái bán bánh thốt nốt. Đó là những chiếc bánh nom như hình chiếc bánh giò Hà Nội, nhưng nhỏ hơn nhiều. Cô gái nói rằng, đó là thứ bánh làm từ bột gạo nếp pha bột gạo tẻ trộn với đường thốt nốt gói trong lá chuối và đem hấp lên trên xửng như hấp xôi. Tôi nếm thử một miếng, thấy vị ngọt mát và hương gạo mới thơm ngát. Miếng bánh có màu vàng ngà đặc trưng của đường thốt nốt, dạng bánh hơi xốp nhưng không mềm như miếng bánh bò Hà Nội.

Nhưng thú vị nhất với tôi là được thưởng thức nước cơm Thốt Nốt. Trái Thốt nốt tròn trịa, màu tím sậm, mỗi trái có ba nhân. Nhân trái Thốt Nốt màu trắng trong như thạch. Mỗi nhân to cỡ như quả trứng gà, rỗng ở giữa. Cơm Thốt Nốt hay còn gọi là cùi Thốt Nốt dày chừng 1 cm. Người Hà Tiên thái cơm Thốt Nốt thành những miếng mong mỏng rồi pha nước đường Thốt Nốt hay đường kính chế vào với đá bột để uống. Cơm Thốt nốt không cứng và bùi như cơm dừa và vị ngọt cũng kém hơn. Tuy vậy ăn có vị giòn sần sật hơn thạch tráng và mát lịm.

Giữa cái nắng rát bỏng của vùng biển miền cực tây nam đất nước trong mùa hè, người đi là đồn áng trở về mà được uống một ly nước cơm Thốt Nốt thì cảm thấy mát mẻ và nhẹ nhõm biết mấy. Và giờ đây, nước cơm Thốt Nốt hiện đang trở thành một thức uống đặc trưng của người Hà Tiên dùng để đãi khách phương xa.

 Vũ Tuyết Nhung