Lên Điện Biên

Đoàn có tám người, ngoài nhà báo Phạm Mỵ - Chủ tịch Câu lạc bộ Nhà báo nữ Việt Nam đã từng đến Điện Biên, còn lại chưa ai từng đặt chân đến nơi này. Có lẽ bởi vậy, ai cũng háo hức và mong chờ chuyến đi. Từ Khánh Hòa – Nha Trang xa xôi, ba nữ nhà báo Thanh Bình, Bích Huệ và Nguyễn Thị Nga đã lặn lội vượt chuyến hành trình dài hơn 2000 cây số để đến với chiến trường năm xưa.

Vượt qua những con đèo dốc ngoằn ngoèo, xe chúng tôi đến thành phố khi đã lên đèn. Thành phố Điện Biên nhỏ bé, yên bình. Thật không thể tin được, hơn nửa thế kỷ trước nơi đây là chiến trường ác liệt!

Trong ba ngày, chúng tôi đã có buổi làm việc với Phó Chủ tịch tỉnh Điện Biên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thông tin và Sở Lao động – Thương binh và xã hội tìm hiểu về công tác chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, về cuộc sống của những chiến sĩ năm xưa, cũng như tìm hiểu cuộc sống Điện Biên hôm nay, việc phát triển du lịch gắn với di tích lịch sử.

Cô bé hướng dẫn viên trẻ tuổi tên Huyền dẫn chúng tôi đi thăm cụm Di tích lịch sử Chiến thắng Điện Biên Phủ. Những cái tên đã gắn liền với cuộc chiến hào hùng của dân tộc: bảo tàng lịch sử, khu di tích A1 – nơi diễn ra trận chiến lịch sử kéo dài 39 ngày đêm, tượng đài chiến thắng và hầm Đờ Các. Ngày nay những cụm di tích này đang tiếp tục được trùng tu, tôn tạo và gìn giữ để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ sau, cũng như thu hút khách tham quan du lịch. Đến Điện Biên, nghe chuyện kể về “56 ngày đêm khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơn vắt” của cha ông để thán phục và tự hào. Đặc biệt, giữa những ngày lịch sử này, đến Điện Biên Phủ, không thể không đến thắp nén nhang trầm tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ ở Nghĩa trang Điện Biên Phủ, Nghĩa trang đồi Độc Lập, với gần 2.500 ngôi mộ liệt sĩ đã hy sinh cho Tổ quốc…

Chúng tôi có dịp ghé Mường Phăng, thăm “Rừng Đại tướng” - chính là nơi Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ họp bàn tác chiến, cũng là nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái và Bộ chỉ huy chiến dịch năm xưa. Hơn 200 ha rừng rậm rạp, xanh um với những gốc dẻ, dổi, ké... vươn cao kiêu hãnh một vùng trời, từng chở che cho bao cán bộ, chiến sĩ ta trong những tháng ngày kháng chiến "Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt/ Máu trộn bùn non" (thơ Tố Hữu). Đây là nơi họp bàn của chiến dịch, đây là lán ngủ, là trạm thông tin, là nhà ăn… tất cả những ngày gian khó dường như chỉ mới hôm qua, tưởng như có thể nhìn thấy được!

Dưới tán “rừng Đại tướng”, chim hót líu lo, những người phụ nữ Thái sống ở bản Phăng gần đây bày bán đồ lưu niệm cho khách du lịch, từ những chiếc khăn thổ cẩm nhiều màu, những chiếc vòng bạc nhỏ xinh, đến những giò phong lan, mật ong hay thảo dược. Đám trẻ con vây quanh chúng tôi, lễ phép chào hỏi. Lũ trẻ hồn nhiên như cây cỏ núi rừng Tây Bắc, chơi đuổi bắt trong lều trạm gác và cũng biết “Cụ Giáp đánh giặc giữ mường, giữ bản của cháu”…

Người Điện Biên gần gũi, quý khách. Đêm, bên chén rượu nồng, câu hát ngân lên và vòng múa xòe mở ra, khách và chủ đều như một nhà, như đã thân quen từ rất lâu…

Ngày cuối cùng, chúng tôi tranh thủ ghé chợ Điện Biên mua một ít đặc sản về làm quà. Những cô gái dân tộc Thái đen mỗi ngày đi về 9 cây số chỉ để bán mấy cân măng đắng. Số măng mang đi nhiều nhất có khi chỉ 5 cân, mỗi cân chưa đến 10 nghìn đồng, vậy mà vẫn vui.

Điện Biên bây giờ không chỉ có người bản địa bám đất xây làng, mà rất nhiều người ở xuôi lên xây dựng cuộc sống. Chúng tôi gặp cô nhà báo tên Tươi đang công tác ở báo Điện Biên, quê ở Thái Bình theo chồng lên đây lập nghiệp, giờ gia đình đã có thêm thành viên nhỏ. Những anh lính biên phòng vì nhiệm vụ từ xuôi lên đây công tác, được nghỉ lại vượt đường đèo về thăm vợ con. Cũng có những hoàn cảnh trớ trêu như chị gái bán đồ khô ở chợ Điện Biên. Chín năm trước, chị bỏ quê hương Hà Tĩnh theo chồng lên Điện Biên lập nghiệp, thế mà hai năm sau vợ chồng chị chia tay nhau. Tự nhủ “ngã ở đâu đứng dậy ở đó”, suốt bảy năm, chị ở vậy, buôn bán, dành dụm nuôi con khôn lớn… Tất cả những con người đó, dù hoàn cảnh, địa vị không giống nhau nhưng đã góp phần xây dựng Điện Biên của hôm nay...

Đường lên Tây Bắc quanh co hiểm trở đèo dốc không làm vơi đi không khí phấn chấn của những nữ nhà báo lần đầu được đến với Điện Biên. Suốt chặng đường từ Điện Biên về đến Hà Nội, những bài hát, bài thơ về một thời hoa lửa được cất lên, âm vang không ngưng nghỉ như mạch nguồn của dòng Nậm Pô, Nậm Mức hòa vào cuồn cuộn sông Đà, sông Mã.  Những ngày tháng ba, hòa vào dòng người về với Điện Biên, mới thấy cuộc sống hôm nay thật đáng quý biết nhường nào!

                                                                 Hạnh Nguyên