Ca trù tri ân những người có công với Cách mạng

6h30 tối ngày 10/11/2015, Đoàn những người có công với cách mạng bao gồm 39 đồng chí cựu chiến binh, thương binh cùng 6 người Mẹ Việt Nam Anh Hùng từ Trà Vinh, được sự tiếp đón của Bộ Quốc Phòng, văn phòng Quốc Hội, Bộ lao động-thương binh-xã hội đến Hà Nội trong ba ngày 9-10-11/11/2015. Đi cùng họ là đại diện Công ty du lịch Trà Vinh.

Sau một ngày về Hà Nội, tối ngày 10/11/2015, Đoàn đã đến 28 Hàng Buồm để thưởng thức di sản văn hóa đặc trưng của miền Bắc. Nhờ đó, Ca Trù Thăng Long có vinh dự được kính dâng lời ca tiếng đàn tỏ lòng tri ân những người có công với cách mạng. Những người chiến binh, thương binh, những người Mẹ Việt Nam Anh hùng họ đã hy sinh rất nhiều, để có được hòa bình như ngày hôm nay cho văn hóa Việt Nam được gìn giữ và thăng hoa.

Theo anh Võ Thanh Hải - nhân viên hướng dẫn thuộc công ty du lịch Trà Vinh cho biết : " Các đồng chí cựu chiến binh, thương binh và các bà Mẹ Việt Nam Anh Hùng trong dịp ra miền Bắc thật sự muốn được tìm hiểu văn hóa đặc trưng miền Bắc khác biệt so với đặc trưng văn hóa miền Nam như thế nào, cụ thể đó là di sản ca trù khác biệt với di sản đờn ca tài tử ra sao. Các đồng chí cựu chiến binh, thương binh, Mẹ Việt Nam Anh Hùng cảm thấy đờn ca tài tử và ca trù là những di sản văn hóa phù hợp với tâm hồn và tâm trạng muốn được bình  yên của mình. Lắng nghe thanh âm của di sản văn hóa ca trù, những người cựu chiến binh, những người Mẹ Việt Nam Anh Hùng những mong lớp trẻ đang sống trong hòa bình có thể chung tay cùng các nghệ sĩ gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc."

Cố giáo sư Trần Văn Khê - nhà nghiên cứu văn hóa, âm nhạc cổ truyền Việt Nam chia sẻ rằng " Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một trong những cách bày tỏ lòng yêu nước".

Tình người trong đêm nhạc đã giúp cho tiếng hát, tiếng đàn trong canh hát đặc biệt tối nay của Ca Trù Thăng Long thêm cảm xúc. Khi biểu diễn trước sáu bà mẹ Việt Nam Anh Hùng ngồi hàng ghế đầu tiên, các ca nương trẻ có cảm giác thân thương, như mình trở về tuổi ấu thơ múa hát cho bà nội, bà ngoại ở nhà cùng xem.

Cảm giác đó càng gần với hiện thực, khi các bà Mẹ Việt Nam Anh Hùng tung những thẻ tre vào thau đồng liên tục trong suốt buổi diễn, đó là hình thức khen tặng ca nương ca trù từ trong quá khứ đến nay. Mỗi bài hát kết thúc, tiếng vỗ tay cùng những lời khen thốt ra từ đáy lòng từ những người thương binh, chiến binh, Mẹ Việt Nam là nguồn động viên lớn lao đối với những người ca nương đang chung tay gìn giữ di sản văn hóa.

Trong giờ giao lưu với nghệ sĩ, đoàn những người có công với cách mạng được nghe các ca nương giới thiệu về lịch sử phát triển của ca trù : "

Ca trù là một môn nghệ thuật lâu đời, tồn tại ít nhất cách đây 700 năm (Có tài liệu cho rằng hơn 1000 năm). Trước đây, Ca trù được coi là một môn nghệ thuật tao nhã, sang trọng và kén người nghe. Sau một thời gian bị lãng quên hơn nửa thập kỷ, Ca trù đã dần hồi sinh. Sách ca trù bị khảo : Ở cửa đền ngày xưa có lệ hát Thẻ gọi là Trù, làm bằng tre ghi chữ đánh dấu, dùng để thưởng Ả đào thay tiền mặt. Khi hát quan viên thị lễ chia ngồi hai bên, một bên đánh chiêng và một bên đánh trống. Chỗ nào Ả đào hát hay bên trống thưởng một tiếng chát, bên chiêng thưởng một tiếng chiêng rồi thưởng luôn một cái Trù. Đến sáng đào nương cứ theo trù thưởng mà tính tiền, ví dụ được 50 trù,mà trị giá mỗi trù ấn định là 2 kẽm tiền, thì làng phải trả cho 10 quan tiền . Vì thế hát ả đào gọi là Ca trù, nghĩa là hát thẻ."

Trong khi các ca nương giới thiệu di sản văn hóa trên sân khấu, các tình nguyện viên bưng trà xanh, bánh đậu xanh kính cẩn mời các bà Mẹ Việt Nam, các đồng chí cựu chiến binh thưởng thức. Có một bác thương binh đã mất hai bàn tay, tình nguyện viên nhìn thấy liền tự tay bóc bánh, bón từng miếng bánh đậu xanh cho bác thương binh ăn, tay kia dâng chén trà cho bác uống. Tuy mới gặp nhau, nhưng sự kính yêu đã kết nối các tình nguyện viên chăm sóc các đồng chí thương binh, cựu chiến binh như thể đang phụng dưỡng ông bà, cha mẹ của mình ở nhà.

Canh hát chỉ kéo dài một tiếng, nhưng tình người của canh hát đã đọng lại mãi trong tim từng người của đoàn cựu chiến binh, thương binh, bà Mẹ Việt Anh hùng. Ra đến cửa, vịn vào những bàn tay dìu đỡ tận tình của các tình nguyện viên, những người Bà - những người Mẹ của dân tộc đã xúc động chân thành cầu chúc cho các con ở lại học hành, ca hát mạnh giỏi. Ấn tượng cảm động này sẽ còn lưu lại lâu dài về sau.

Nguyễn Thùy Dương